Automatisch gezag na erkenning
Het Wetsvoorstel Erkenning en Gezag van D66 en de VVD is op 22 maart 2022 aangenomen door de Eerste Kamer. De wet zorgt ervoor dat de moeder en de erkenner (de ongehuwde of niet-geregistreerde partner van de moeder) vanaf de geboorte het gezamenlijk gezag over het kind uitoefenen, wanneer het kind voor de geboorte door de erkenner is erkend. Vindt de erkenning na de geboorte plaats, dan ontstaat het gezamenlijk gezag vanaf het moment van erkenning.
Verschil tussen erkenning en gezag
Als u een kind erkent, wordt u de juridische ouder van het kind. U krijgt dan een aantal rechten en plichten. De erkenning van een kind betekent onder andere het volgende:
- tussen u en uw kind ontstaat een juridische band (familierechtelijke betrekking);
- u moet het kind onderhouden (onderhoudsplicht) totdat het 21 jaar wordt;
- u en het kind worden elkaars wettelijke erfgenamen;
Ouderlijk gezag betekent dat de juridische ouders verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van het kind. Dit houdt onder andere het volgende in:
- u verzorgt en voedt het kind op;
- u draagt de kosten voor het kind;
- u betaalt het levensonderhoud en de studiekosten van een jongere tot 21 jaar;
- u beheert de spullen en het geld van het kind;
- u bent de wettelijke vertegenwoordiger van het kind.
Als ouders samen het gezag hebben zijn voor alle keuzes de toestemming van de andere ouder nodig. Deze toestemming is niet nodig als een ouder alleen het gezag heeft.
Uitzonderingen
De nieuwe hoofdregel van gezamenlijk gezag geldt niet in de gevallen waarin de erkenner onbevoegd tot het gezag is. De ambtenaar van de burgerlijke stand zal vaststellen of van een van de in artikel 1:251b lid 1 BW genoemde gronden sprake is. Indien dit het geval is verkrijgt de erkenner niet automatisch het gezag. Indien door de ambtenaar van de burgerlijke stand niet met voldoende zekerheid vastgesteld kan worden of sprake is van een van de gronden, dan verkrijgt de erkenner ook niet automatisch het gezag.
Daarnaast hebben de ouders de mogelijkheid om samen te besluiten dat het ouderlijk gezag alleen bij de moeder blijft rusten. De verklaring van de ouders dat het eenhoofdig gezag in het beste belang van het kind is zal, omwille van het vaststellen dat er van dwang geen sprake is, bij de notaris moeten worden vastgelegd of ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand gedaan moeten worden.
Tevens geldt de nieuwe hoofdregel niet in de gevallen waarin ouders niet samen tot erkenning zijn overgegaan, maar deze tot stand is gekomen met vervangende toestemming van de rechtbank. Als de rechtbank het verzoek tot vervangende toestemming erkenning toewijst, dan moet aan de rechter expliciet verzocht worden om de erkenner met het gezag te belasten.
Overgangsrecht
Het automatisch intreden van het gezamenlijk gezag na erkenning zal alleen gelden voor kinderen die na de invoering van de wetswijziging erkend worden. Wanneer de wet daadwerkelijk in werking gaat treden is nog niet bekend.