Gebruiksrecht woning bij echtscheiding

Als u gaat scheiden komt er veel op u af. Een veelvoorkomende vraag is: wie mag er tijdens en na de echtscheiding in de woning blijven wonen? Want als u uit elkaar gaat verlaat een van de partijen vaak snel de echtelijke of huurwoning. Als het een gemeenschappelijke woning betreft dan hebben u en uw partner beide evenveel recht om in de woning te verblijven.

Tijdens de echtscheidingsprocedure

De wet biedt de mogelijkheid om het uitsluitend gebruik van de echtelijke woning te verzoeken. Deze ‘voorlopige voorziening’ moet worden verzocht in een afzonderlijke procedure die loopt naast de echtscheidingsprocedure. De voorlopige voorziening is een tijdelijke maatregel die geldt om de duur van de echtscheidingsprocedure te overbruggen. De maatregel is van kracht totdat de echtscheiding wordt ingeschreven bij de gemeente.

Belangenafweging

Voordat een beslissing wordt genomen, maakt de rechter een belangenafweging. Het uitgangspunt is dat de kinderen, voor zover mogelijk, in hun vertrouwde omgeving moeten blijven wonen. Een belangrijke vraag is dan ook wie de zorg en opvoeding van de kinderen (grotendeels) op zich neemt. Ook de financiële mogelijkheden van u en uw partner én de vraag wie het meest belang heeft bij het gebruik van de woning (denk aan een aangepaste woning of een woning met kantoor aan huis), komen aan bod. Wellicht is het voor één van u mogelijk om elders onderdak te vinden. Degene die de woning moet verlaten kan in sommige gevallen een financiële vergoeding (een gebruiksvergoeding) vragen als compensatie voor het gebruik van zijn of haar deel van de woning.

Voortgezet gebruik van de woning

Heeft u er belang bij om ook na inschrijving van de echtscheidingsbeschikking tijdelijk in de woning te blijven wonen? Dan kan dit verzoek worden ingediend bij de rechtbank. Voorwaarde is wel dat u ten tijde van de inschrijving van de echtscheiding in de woning woont. De rechtbank kan het voortgezet gebruik van de woning en inboedel toekennen voor maximaal zes maanden na inschrijving van de echtscheiding. De partij die in de woning blijft, is overigens wel gehouden om daarvoor een redelijke gebruiksvergoeding aan de ander te betalen.

Na afloop van de zes maanden, heeft u beiden weer recht op toegang tot en gebruik van de woning. Indien de woning nadien nog gemeenschappelijk is, en het niet lukt om nieuwe afspraken te maken, kunt u zich na afloop van de termijn tot de kantonrechter wenden voor een uitspraak over het verdere gebruik van de woning.

Na de echtscheidingsprocedure

In het kader van de echtscheiding zullen partijen afspraken moeten maken over wat er met de woning moet gebeuren. In het geval dat de woning gemeenschappelijk eigendom is, moet de woning worden verdeeld. De woning kan in dat geval worden toebedeeld aan een van de partijen óf worden verkocht aan een derde. Belangrijk is dat er goede afspraken worden gemaakt over de verkoop- of overnameprijs, de verdeling van de overwaarde dan wel het dragen van de restschuld, het ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijk voor de hypotheekschuld en het tijdstip van de overname of verkoop.

Komt u er samen niet uit? Dan kunt u zich tot de rechter wenden met het verzoek om de woning aan een van beiden toe te delen of te bepalen dat de woning moet worden verkocht.

Huurwoning

Woont u samen in een huurwoning? Dan kunt u verzoeken om het huurrecht van de woning aan een van beiden toe te kennen. Indien de rechtbank moet oordelen over de woning, dan zal de rechter ook hier een belangenafweging maken.